Zoeken

Alles over Titeren

 

Auteur: Herma Verspuij

Je hoort het tegenwoordig steeds vaker: ‘mijn hond is getiterd’ en heel vaak wordt dan gedacht dat de hond niet (meer) gevaccineerd wordt/is, of nog een stapje verder: dat mensen die hun hond laten titeren tegen vaccineren zijn. Wel, niets is minder waar en hopelijk kunnen we dat hierbij eens duidelijk uitleggen. We beginnen bij het begin.

Waarom wordt er gevaccineerd?

Vroeger was het allemaal wat ‘makkelijker’. Emoties werden veel minder getoond en ging een dier dood, dan ging ie dood en kwam er al dan niet een nieuwe Fikkie. Tegenwoordig zijn dieren veel meer een lid van het gezin en wordt er veel meer mee gedaan. Hond in de auto om lekker te gaan wandelen, naar een hondenschool, showen, sporten, sportwedstrijden, mee op vakantie, fysiotherapie, noem het allemaal maar op. Vroeger had je uitbraken van ziektes en als het in de buurt kwam dan was er vaak geen houden meer aan. Maar ja, dat was het risico van het hebben van een hond. Gelukkig stond de wetenschap niet stil en werden er vaccins ontwikkeld en vaccinatieschema’s opgesteld. Dit heeft absoluut zijn vruchten afgeworpen. De ziektes zijn daarmee echter niet verdwenen. Doordat er steeds meer honden gevaccineerd werden, werden er meer honden beschermd. Die konden de ziekte niet meer krijgen en wat je niet krijgt, kun je niet doorgeven. Die beschermde hond diende dus eigenlijk als een soort van stopbord! De ziektegevallen die er nu nog komen, zijn voornamelijk van honden die niet gevaccineerd zijn of, en nu komt het, die wel gevaccineerd zijn maar waarvan de vaccinatie simpelweg niet is aangeslagen. Nu fronst u misschien uw wenkbrauwen, want wanneer u uw geliefde maatje altijd keurig heeft laten vaccineren, ging u ervan uit dat hij of zij beschermd zou zijn. Het is echter geen garantie dat uw hond ook daadwerkelijk optimaal beschermd is! Er zijn legio redenen waarom een vaccinatie niet aanslaat. Nu komen we gelijk bij de clou: het mogelijk niet aanslaan van een vaccinatie is  precies de reden waarom men bij volwassen honden start met titeren. Om zeker te weten of je hond wel optimaal beschermd is. 

Wat is titeren?

Door te titeren kan de dierenarts meten of het dier over voldoende bescherming (antistoffen of antilichamen) beschikt tegen een aantal besmettelijke en dodelijke ziekten. Dat gebeurt middels het afnemen van een paar druppeltjes bloed. Wanneer er uit de test komt dat er nog voldoende antilichamen aanwezig zijn dan weet u allereerst dat uw hond goed beschermd is maar ook dat de hond op dat moment (nog) geen vaccinatie nodig heeft. Een mooie bijkomstigheid is dat de hond in de meeste gevallen veel langer door een vaccinatie beschermd is dan dat de fabrikant heeft aangegeven. Let op: dit is bij de meeste honden het geval maar niet bij allemaal! We hebben het over individuen en ieder individu kan ergens heel anders op reageren dus vergelijken en/of gokken heeft geen enkele zin. 

Op welke ziekten kan er worden getiterd?

Er wordt getiterd op distemper (hondenziekte), parvo en hepatitis (besmettelijke leverontsteking). In het dierenpaspoort zijn etiketjes geplakt bij de vaccinatie en daar staan de 1e letters van de ziektes voor het vaccin wat gegeven is. DHP is dus Distemper, Hepatitis en Parvo. Al deze ziektes zijn zeer besmettelijk en gevaarlijk en de kans dat een hond dit niet overleeft is zeer groot. Vooral jonge honden zijn zeer kwetsbaar. Door het vaccinatiebeleid zijn deze ziektes beheersbaar c.q. controleerbaar geworden maar weg zijn ze nooit geweest. Besmettelijke hepatitis komt vrijwel niet meer voor in Nederland maar door alle honden die nu uit het buitenland hierheen worden gehaald, is de kans absoluut aanwezig dat deze ziekte weer wordt meegenomen. Parvo en distemper zijn nog nooit weggeweest maar echte uitbraken zoals men die voorheen kende, komen gelukkig vrijwel niet meer voor omdat de dieren nu beschermd worden/zijn. Helaas gebeurt het nog wel dat hele nestjes pups overlijden wanneer parvo daar toeslaat.

Kunnen kennelhoest, leptospirose (o.a. ziekte van Weil), rabiës ook getiterd worden?

Kennelhoest en/of Leptospirose worden niet getiterd. Rabiës is een verplichte vaccinatie wanneer een dier de grens overgaat. Sommige landen eisen naast een geldige vaccinatie ook nog een titerbepaling zodat het land zeker weet dat een dier optimaal beschermd is en de ziekte niet mee kan brengen c.q. door kan geven. Een Rabiëstiter is dus nooit geldig zonder een geldige vaccinatie!!!

Wat is het beste moment om te gaan titeren?

Een vaccinatie werkt niet direct nadat deze is gegeven. Een vaccinatie triggert het lichaam om antilichamen aan te maken dus dat moet eerst gebeuren. Wanneer we het over volwassen honden hebben dan is het beste moment ca. 4 weken na de laatste vaccinatie te titeren om te kijken of de laatste vaccinatie goed is aangeslagen. Vanaf dat moment kun je doorgaan met titeren i.p.v. klakkeloos vaccineren. Pas wanneer uit de titerbepaling blijkt dat er geen voldoende bescherming meer is, kan er écht op maat worden gevaccineerd. Dit is wel afhankelijk van het aanbod van de producent van de vaccins want helaas zijn niet alle vaccins los verkrijgbaar. In de meeste gevallen is er wel een oplossing voorhanden waardoor er geen overbodige vaccins onnodig worden toegediend.

Zolang een dier nog beschermd is door antilichamen, heeft vaccineren geen enkele zin. Beschermd is beschermd en door nogmaals te vaccineren verhoog je niet die bescherming. Door onnodig c.q. overbodig te vaccineren belast je dus wel het lichaam zonder dat dit iets toevoegt aan de reden waarom je vaccineert! Vergelijk het met een zwangerschap: je bent zwanger of niet maar niet een beetje zwanger!

Titeren van puppy’s!

Puppy’s worden in hun eerste levensjaar 4x gevaccineerd. Op ca. 6 weken in het nest krijgen ze de DP (Distemper/Parvo), op 9 weken alleen de Parvo, op 12 weken de DHP (Distemper, Hepatitis en Parvo) en dan op/rond hun eerste verjaardag nogmaals de DHP. Je ziet dus al dat de pups 3x Parvo en 2x Distemper krijgen. Dat is niet, zoals hierboven al gezegd, om ze nog beter beschermd te krijgen. Nee, dit is puur om te hopen dat 1 van deze 3 vaccinaties aanslaat. Let wel: hopen!

Puppy’s krijgen direct na de geboorte van hun moeder tijdelijke bescherming mee. Dit kan uiteraard alleen wanneer de moederhond zelf ook goed beschermd is want wat ze niet heeft, kan ze ook niet doorgeven. Deze tijdelijke bescherming (maternale antilichamen) neemt heel geleidelijk af maar niemand kan voorspellen wanneer deze verdwenen zijn. Hoe klein ze ook zijn: het zijn allemaal al kleine individuen en elke pup kan dus kunnen dus overal anders op reageren. Sommige pups zijn al met 6 weken door deze maternale antilichamen heen terwijl andere pups op 20 weken nog steeds over maternale antilichamen beschikten. Zolang ze nog steeds die bescherming hebben, is de kans dat een vaccinatie aanslaat, heel erg klein. Dát is dus precies de reden dat pups zo vaak gevaccineerd worden. We ‘hopen’ dat 1 van die vaccinaties op het juiste moment wordt gegeven. 

Dit kan een groot risico zijn want wanneer de pup op bijvoorbeeld 15 weken nog steeds beschermd is door de antilichamen van de moeder en deze eerste 3 vaccinaties dus niet aangeslagen zijn dan is de kans dus heel erg groot dat zo’n jong kwetsbaar puppy het hele eerst levensjaar onbeschermd rondhuppelt. Dan denk je als eigenaar je dier goed te hebben beschermd door te laten vaccineren maar blijkt dat dus eigenlijk een vorm van schijnveiligheid te zijn. Je gaat ervan uit dat die vaccinatie werkt maar zeker weten doe je het niet. Het grootste deel van de niet optimaal beschermde honden bevindt zich dan ook in deze leeftijdscategorie. Wanneer men, om welke reden dan ook, toch kiest om de pup volgens het gewone vaccinatieschema te vaccineren dan is advies om ca. 4 weken na de 12-weken vaccinatie te gaan titeren. Niet meten is niet weten! Maar je kunt dus ook al van begin af aan starten met titeren waardoor je die maternale antilichamen ziet dalen. Je kunt dan op het juiste moment de pup laten vaccineren waardoor de kans op aanslaan aanzienlijk groter is. Er bestaat dan zelfs kans dat honden een heel leven lang met 1 vaccinatie, die door te titeren op het juiste moment is gegeven en goed is aangeslagen,  kunnen doen! Hoe mooi zou dat zijn? Dit is eigenlijk het verhaal in een notendop en moeilijk zo kort uit te leggen. In de facebookgroep Alles over Titeren staat heel veel informatie en de website van de nieuwste TiterTest (www.titertest.nl) is ook een enorme fijne en duidelijke informatiebron gebleken. Vooral de veel gestelde vragen geven al heel veel duidelijkheid.

Het titeren van puppy’s is wel iets heel anders dan het titeren van volwassen honden en niet alle dierenartsen doen dit. In de facebookgroep Alles over Titeren staat een betrouwbare lijst waarbij per dierenarts/praktijk duidelijk staat vermeld of zij wel of geen pups titeren. Het zou enorm jammer zijn wanneer uw goede intenties niet goed uitpakken dus maak gebruik van de kennis die er al is!

Verschillende testen

Er zijn nu 2 verschillende titertesten waar dierenartsen mee kunnen werken. De VacciCheck is het bekendste omdat deze tot voor kort de enige titertest was die door de dierenarts kon worden uitgevoerd. Een prima test maar wel met enkele grote nadelen.

Er zijn ruim 50 handelingen nodig om de test van A tot Z uit te voeren. Bij de uitvoering van de test zelf moet het teststripje steeds op bepaalde tijdsstippen verplaatst worden naar een ander vakje in de test. Deze tijden moeten uiterst secuur worden opgevolgd. Een telefoontje of een vraag tussendoor waarbij de het stripje niet tijdig wordt verplaatst, kan er dus voor zorgen dat de uitslag niet betrouwbaar is. De VacciCheck moet ook op de juiste temperatuur worden uitgevoerd omdat anders de uitslag onbetrouwbaar kan zijn. Wanneer de test correct is uitgevoerd moet de strip op de juist wijze worden afgelezen en daar gaat het helaas ontzettend vaak fout. Op het stripje staan 4 bolletjes en ieder bolletje heeft een betekenis. Wanneer men niet de juiste volgorde weet of het stripje ondersteboven afleest dan krijg je dus een compleet ander beeld. Dan kan het dus zijn dat er gevaccineerd wordt voor iets wat goed beschermd was of dat er niet gevaccineerd wordt voor iets wat dus wel nodig was. Dit zijn helaas geen incidentele gevallen maar gebeurt ontzettend vaak. De test zelf duurt een half uur (inclusief het drogen van het stripje) en omdat het uitvoeren van de test zeer tijdrovend en intensief is, kiezen veel praktijken ervoor om het bloed van de dieren te verzamelen en dan eens per week alles tegelijk te testen. Indien het bloed op de juiste manier bewaard wordt, is dat geen enkele probleem. Het is wel weer belangrijk dat ook het bloed voor gebruik op kamertemperatuur is gebracht. Men laat dan het dierenpaspoort achter en dient dan nogmaals terug te komen om het ingevulde paspoort op te halen. Bij de VacciCheck worden waardes toegekend aan de hand van grijze kleurnuances. Hiervoor zijn verscheidene hulpmiddelen beschikbaar maar geen van allen werken 100% dus dat maakt het ook gevoeliger. Bij het vergelijken van uitslagen van de Gouden Standaard Test (dé test waarmee alle testen vergeleken moeten worden) blijken regelmatig dat de waardes van de VacciCheck niet overeenkomen met de daadwerkelijke waarden welke uit de Gouden Standaard Test. Op zich hoeft dat geen heel groot probleem te zijn wanneer de uitslagen positief zijn maar het kan wel een vertekend beeld geven. Aan de hand van de (medische) geschiedenis van het dier in combinatie met de waardes worden uitslagen met VacciCheck van 1 t/m 3 jaar afgetekend in het paspoort.

Facebookgroep Alles over Titeren

Sinds februari 2017 is er een facebookgroep opgericht over titeren omdat hier veel vragen over waren. Inmiddels kent deze groep al meer dan 20.000 leden en dit aantal groeit maar door en door. Dit was nooit de bedoeling van deze initiatiefnemers maar het gaf wel aan hoeveel behoefte er was aan duidelijke en heldere informatie. Het is echt een informatieve groep in een prettige sfeer.Leden plaatsen hier vragen maar zijn vooral heel trots om hun ervaringen en uitslagen te delen.

De beheerders van deze groep kwamen erachter dat er heel veel fout ging met het titeren en heeft daarom een lijst opgesteld van gekwalificeerde VacciCheck dierenartsen. Deze artsen hebben een zeer uitgebreide kennistoets afgelegd waardoor men bij die arts (altijd expliciet vragen naar de gekwalificeerde arts) met vertrouwen kan laten titeren. Met de komst van de RapidSTATUS™ TiterTest™ zijn die uitgebreide kennistoetsen overbodig geworden en kan iedere dierenarts in de betreffende praktijk titeren.

Het uitleggen van titeren op één A4-tje is gewoon niet mogelijk dus het is iets meer geworden! Evengoed hopen we natuurlijk dat u dit boeiend uit heeft kunnen lezen en het duidelijk is waarom titeren zo’n mooi hulpmiddel is waardoor je hond niet onnodig belast hoeft te worden en er zekerheid is of de hond wel of niet optimaal beschermd is. Immers: overal waar ‘te’ voor staat is niet altijd beter toch? Mocht u nog vragen hebben, neem dan eens een kijkje in de facebookgroep Alles over Titeren!