Giftige planten
Vergiftigingen door planten komen gelukkig zelden voor. Kinderen onder de zes jaar lopen wel wat risico. Voor een peuter zijn bessen net snoepjes en de peultjes van de gouden regen lijken wel sperziebonen. Oudere kinderen kunnen met plantengiffen in contact komen bij het bomen klimmen of bloemen plukken. Volwassen worden nog wel eens slachtoffer doordat ze een giftige plant voor een eetbare aanzien. Ook het zelf dokteren met kruiden loopt soms verkeerd af, aangezien de dosis meestal het enige verschil vormt tussen heilzaam en giftig.
Honden daar in tegen zien geen verschil in een blaadje of een bes, ze vinden het slopen van planten vaak leuk en het eten van groen uitdagend. Daarom is het van belang te weten welke planten niet op een plaats in de tuin staat waar de hond bij kan. Als het fout gaat met een plant die de tuineigenaar heeft aangeplant, zou deze de rekening gepresenteerd krijgen. Door een verstandige sortimentkeuze is dit risico echter te beperken.
De vraag is of alle giftige planten uit tuin en park moeten verdwijnen. De kans dat er een ongeluk met de planten gebeurd is wel klein, maar de gevolgen kunnen groot zijn, vooral bij zeer sterk giftige planten. Bij het kiezen van een sortiment voor nieuwe beplanting moet in elk geval rekening worden gehouden met de giftigheid. In kindvriendelijke tuinen hoort alleen veilig sortiment (zie tabel 1) te staan. Ook kunnen bestaande planten veiliger worden gemaakt door opkronen, snoei (zodat de plant geen vruchten draagt) en het plaatsen van een barrière rond de gifplant, zoals een stekelige bodembedekker.
Veilige planten voor kindvriendelijke tuinen
Onderstaande planten zijn voorbeelden van niet giftig of weinig giftig sortiment. Het zijn echter wel sierplanten, de meeste zijn niet eetbaar, ook niet voor huisdieren. Het opeten van een kleine hoeveelheid geeft geen ziekteverschijnselen. Een grote hoeveelheid kan tijdelijke lichte ziekteverschijnselen geven (buikpijn, diarree). Sommige van deze planten bezitten wel stekels of doorns. Ook groenten, keukenkruiden en fruitgewassen zijn in het algemeen veilig. Van sommige planten zijn de niet eetbare delen wel giftig (bijvoorbeeld van aardappel of rabarber). Het blad van veel schermbloemen, ook keukenkruiden, kan huidirritatie veroorzaken.
Vaste planten | Heesters | Varens |
Agastache | Abelia | Adiantun |
Ajuga | Amelanchier | Asplenium |
Alcea | Arctostaphylos | Matteuccia |
Alchemella | Aronia | Pellaea |
Althaea | Berberis | Polypodium |
Alyssum | Buddleja | |
Antirrhinum | Camellia | |
Aster | Chaenomeles | Loofbomen |
Astilbe | Cistus | Alnus |
Bambusa | Cornus sanguinea | Betula |
Bellis | Cotinus | Castanea |
Calceolaria | Cydonia | Crataegus |
Campanula | Deutzia | Fagus |
Centaurea | Elaeagnus | Juglans |
Coreopsis | Escallonia | Liquidambar |
Echinacea | Fuchsia | Magnolia |
Echinops | Hibiscus | Malus |
Epimedium | Hippophae | Mespilus |
Foeniculum | Hydrangea | Platanus |
Fragaria | Kerria | Populus |
Geranium | Photinia | Prunus |
Helianthus | Prunus | Pyrus |
Helenium | Pyracantha | Salix |
Hemerocallis | Rhaphiolepis | Sorbus aucuparia |
Heuchera | Ribes | Syringa |
Hosta | Rosa | Tilia |
Inula | Rosmarinus | |
Kniphofia | Rubus | |
Lavandula | Sambucus nigra | Klimplanten |
Limonium | Spiraea | Humulus |
Linum | Vaccinium | Parthenocissus |
Liriope | Weigela | Pyracantha |
Lunaria | Rosa | |
Lychnis | Trachelospermum | |
Lysimachia nummularia | Kuipplanten | |
Monarda | Abutilon | |
Myosotis | Bougainvillea | Coniferen |
Oenothera | Callistemon | Abies |
Phlox | Canna | Araucaria |
Phyllostachys | Cistus | Ginkgo (mannelijke cultivaris) |
Platycodon | Citrus | Juniperus communis |
Salvia | Coprosma | Picea |
Sempervivum | Escallonia | Pinus |
Solidago | Hibiscus | Pseudotsuga |
Tradescantia | Lagerstroemia | Tsuga |
Valeriana | Laurus | |
Viola | Leptospermum | |
Yucca | Yucca |
De tabel hierboven bevat een lijst met kindvriendelijk sortiment, deze planten zijn hoogstens licht giftig. Het zijn echter wel sierplanten, het is niet de bedoeling dat ervan gegeten wordt.
Enkele tips
– Hou bij het kiezen van sortiment voor een nieuwe beplanting rekening met de giftigheid: hoe meer kinderen en dieren er op de locatie komen, hoe veiliger de planten moeten zijn.
– Vermijdt het versnipperen en uitstrooien van sterk giftige planten, want hierdoor komen mensen en dieren er juist mee in contact. Er zijn al honden ziek geworden door het lopen op Rhododendron-snippers
– Denk aan de eigen veiligheid bij het planten, snoeien of rooien van gifplanten. Veel gifstoffen dringen door de huid heen; draag beschermende kleding. Adem rook van brandende giftige planten niet in.
Bel de huisarts of dierenarts als u vergiftiging vreest!
Giftige planten
In de tabel hieronder wordt de mate van giftigheid aangegeven met sterretjes hieronder de uitleg:
*** Zeer sterk giftig – Eén tot enkele opgegeten bladeren of bessen kunnen dodelijk zijn.
** Sterk giftig – Een geringe dosis geeft ernstige vergiftigingsverschijnselen, een grote dosis kan dodelijk zijn
.
* Matig tot sterk giftig – De giftigheid van planten uit dit geslacht varieert. Een geringe dosis veroorzaakt vrij ernstige tot ernstige vergiftigingsverschijnselen, een grote dosis kan dodelijk zijn.
Plant | Nederlandse naam | Gebruik | Giftigheid | Giftige delen |
Aconitum | Monnikskap | Vaste plant | *** | Gehele plant |
Adonis | Adonis | Vaste plant | ** | Gehele plant |
Andromeda | Lavendelhei | Sierheester | ** | Bladeren en bloemen |
Arum | Aronskelk | Vaste plant | *** | Gehele plant |
Brugmansia (Datura) | Engelentrompet | Kuipplant | *** | Gehele plant |
Buxus | Palmboompje | Sierheester | ** | Bladeren en vruchten |
Colchicum | Herfsttijloos | Bolgewas | *** | Gehele plant |
Convallaria | Lelietje der dalen | Vaste plant | *** | Gehele plant, incl. bessen |
Daphne | Peperboompje | Sierheester | *** | Gehele plant, incl. bessen |
Delphinium | Ridderspoor | Vaste plant | *** | Gehele plant |
Digitalis | Vingerhoedskruid | Vaste plant | *** | Gehele plant |
Eranthis | Winterakoniet | Knolgewas | ** | Gehele plant, vooral de knol |
Erysimum | Muurbloem | Vaste plant | ** | Gehele plant, vooral de zaden |
Erythrina | Kuipplant | ** | Gehele plant, vooral de zaden | |
Euonymus | Kardinaalsmuts | Sierheester | ** | Gehele plant, vooral de vruchten |
Euphorbia | Wolfsmelk | Vaste plant | * | Gehele plant, vooral de vruchten |
Gelsemium | Klimplant | *** | Gehele plant | |
Genista | Heidebrem | Sierheester | * | Gehele plant, ook de zaden |
Helleborus | Nieskruid | Vaste plant | *** | Gehele plant |
Ilex | Hulst | Boom, heester | ** | Bladeren en bessen |
Ipomoea | Dagbloem | Klimplant | ** | Vooral het zaad |
Juniperus sabina | Sabijnse jeneverbes | Conifeer | *** | Gehele plant, ook de vruchtjes |
Juniperus virginiana | Sabijnse jeneverbes | Conifeer | *** | Gehele plant, ook de vruchtjes |
Laburnum | Gouden regen | Boom | *** | Gehele plant, ook de peulen en zaden |
Lupinus | Lupine | Vaste plant | ** | Zaden |
Lycium | Boksdoorn | Vaste plant | ** | Gehele plant, ook de bessen |
Nerium oleander | Oleander | Kuipplant | ** | Gehele plant, ook de honing |
Nicotiana | (Sier)Tabak | Perkplant | * | Gehele plant, vooral blad en bloem |
Papaver | Slaapbol | Vaste plant | ** | Gehele plant, zaden minder erg |
Pernettya | Sierheester | ** | Bladeren en bloemen | |
Podophyllum | Voetblad | Vaste plant | * | Gehele plant |
Rhododendron | Sierheester | * | Gehele plant, ook de honing | |
Ricinus | Wonderboon | Perkplant | *** | Gehele plant, vooral de zaden |
Robinia | Boom | ** | Gehele plant | |
Sanguinaria | Vaste plant | ** | Gehele plant, vooral het sap | |
Sarcococca | Sierheester | * | Gehele plant | |
Solanum (sierplanten) | Nachtschade | Kuip/klimplant | ** | Gehele plant, ook de bessen |
Sophora | Honingboom | Boom | ** | Schors, zaad en peul |
Spartium | Priemkruid/Spaanse brem | Sierheester | ** | Gehele plant, ook de peulen |
Taxus | Vevijnboom | Conifeer | ** | Gehele plant, behalve het rode omhulsel. |
Thuja | Levensboom | Conifeer | *** | Blad, twijgen en hout |
Ulex | Gaspeldoorn | Sierheester | ** | Gehele plant |
Veratrum | Nieswortel | Vaste plant | ** | Gehele plant |
Senecio Jacobea L. | Jacobskruiskruid | Wilde plant | ** | Gehele plant |
In de tabel hierboven staan sterk giftige planten genoemd die in Nederland als tuinplant verkocht worden. Er bestaan echter veel meer giftige planten en paddestoelen.
Voor meer informatie over de giftigheid van ruim 400 plantengeslachten kunt u het rapport “Giftigheid van tuinplanten” aanvragen bij PPO in Boskoop. Maak € 11,00 over op Rabobank 3098.15.878 van het Proefstation voor de boomkwekerij in Boskoop, onder vermelding van “Rapport PPO 404”. Er zijn ook veel websites en boeken over dit onderwerp. Zoek bijvoorbeeld naar “Giftige planten” op redcross.be of kijk op de website ansci.cornell.edu